Tet - de keukengod (deel 1)

- Dit is het eerste deel van een vijfdelige reeks over hoe in Vietnam Tet wordt gevierd, het traditionele Nieuwjaar volgens de maankalendar. Na het eerste deel over de keukengod, volgt: 2/ Tet voor het oog en voor de maag, 3/ de laatste dag, de eerste dag, 4/ buitenlanders vieren Tet en 5/ Tet te koop? –

Tet loopt over van allerlei tradities en gebruiken van etnische, animistische, Chinese, Tao, Buddhistische, Confucianistische en nog zoveel meer oorsprong. Er zijn boeken over geschreven die ik je kan aanraden om te lezen, maar laat me hier toch enkele belangrijke neerpennen die ik ook heb kunnen ervaren dit jaar.

De keukengod of Ong Tao is een soort van god die het ganse jaar vereerd wordt in de intieme familiekring. Hij ‘verblijft’ bijna het ganse jaar in het huis en is op die manier op de hoogte van al het doen en laten van de personen die in het huis wonen of werken, tot het kleinste geheim. Een soort van huisgod dus vergelijkbaar met de geest van de grond of het huis die Laotianen vereren. Op de 23^ste dag van de twaalfde maand van het maanjaar keert de huisgod terug naar de hemel om aan de Jade Keizer verslag uit te brengen. Voor dit laatste heeft de keukengod zeven dagen nodig, de zeven dagen voor Tet. Dit is het moment wanneer alle Tet voorbereidingen in gang worden gezet.

Offers in de vorm van fruit, drank, papiergeld enzovoort worden aan de huisgod gebracht, en papier in de vorm van karpers, paarden, kledij enzovoort worden verbrand. In de Buddhistische traditie betekent verbranden iets naar de spirituele wereld transformeren. Op die manier help men de keukengod dus bijvoorbeeld met een paard of karper als transport om zijn reis naar de hemel te ondernemen. Soms wordt zelfs een levende vis opnieuw in het water gezet. De bedoeling van dit alles is dus om te zorgen dat de keukengod een meer dan goed verslag brengt aan de Jade Keizer. Op basis van dit verslag (en dus de goede daden van het voorbije jaar) wordt dus de portie geluk voor het volgende jaar bepaalt.

Wanneer de keukengod het huis verlaat beginnen de voorbereidingen. De periode van Tat Nien, ‘het einde’ of ‘het jaar uitdoven’ luidt het begin in van een enorm feestelijke atmosfeer zowel in het huis als in de stad, en zoals altijd betekent feest in Vietnam veel eten en drinken. De laatste dag op kantoor, de laatste rit naar huis, de laatste schooldag, zelfs het laatste bad voor het nieuwe jaar wordt gevierd met een uitbundige maaltijd.

Het oog en de maag worden extra verwend. Hoe? Vertel ik je straks.